Als vertegenwoordiger van de afdeling, spreek ik uiteraard in naam van het ganse team lectoren po. En dat er bij ons een échte teamspirit bestaat werd al duidelijk gesteld door het departementshoofd. Toch wil ik graag benadrukken, dat wij heel goed beseffen en enorm appreciëren wat onze collega Remi Coune voor onze afdeling betekent! Wij kennen hem als een gedreven leraar met uitzonderlijk verantwoordelijkheidsgevoel en hiermee bedoelen wij niet alleen uw capaciteiten voor de organisatie en uitwerking van dit feest! Merci Remi!
Vijftig jaar plastische opvoeding; het is een feit: dat moest gevierd!
Het klinkt logisch dat we in ons geval kozen voor een tentoonstelling; hoewel? zouden we er niet beter over praten? Alleen maar over praten? Of liever nog: er laten over praten?! Zou dat niet best aansluiten bij een hedendaagse trend? Enkel een beeld- en klankmontage maken; mensen aan het woord laten, mensen laten praten over kunst, mensen laten praten over het onderwijzen van die kunst; liefst nog mensen die niets met kunst of niets met onderwijs te maken hebben; en dan de video tonen in dit bijzonder kader: de Sint-Pietersabdij; liefst met het beeldscherm naar de muur gericht en de klankband achterste voren afgespeeld; met een paar kilo potloodslijpsel over de vloer gestrooid zouden we, geef toe, onze eigen originaliteit overtreffen!
Maar dat is nu juist niet onze manier van doen. Er is al voldoende aanbod van dergelijk "schoon"! Wij proberen de regels van het spel te volgen. Wij kozen dus voor een tentoonstelling! En heel graag wilden wij de afdeling met pracht en praal naar buiten brengen; maar wij begrijpen natuurlijk dat wij als klein eiland binnen die grote Hogeschool niet over die grote middelen kunnen beschikken die nodig zijn om ons beter en professioneler te profileren. We hebben wel het bijzonder kader. We hebben geprobeerd op een eerlijke manier, met weinig middelen, te tonen wie we zijn!
Tonen wat de pk van de Ledeganck zo bijzonder maakt, al vijftig jaar: jonge mensen met artistieke kwaliteiten, met een gefundeerde didactische basis en met geestdrift de boodschap van de beeldtaal laten overbrengen. We strooien suiker op het bord, het schoolbord, om de zure vruchten van het al te feitelijke, van het pragmatische, van het al te zakelijke in evenwicht te brengen. Al te vaak immers moeten wij ons nog wapenen en verdedigen tegen de vastgeroeste visie van sommige ouders, zelfs van leraars, ook van overheid, die vinden dat de emotionele ontwikkeling van het kind niet zo belangrijk is als de rationele en bijgevolg zelden een plaats krijgt in het onderwijs. Emoties worden steeds weer in de marge gedrumd, muzikale en plastische opvoeding zijn bijna volledig afgevoerd in het middelbaar onderwijs. Nochtans, een kind zal nooit weten wat een esthetische ontroering is, als het er geen ondergaat. En het zijn net die bijzondere vakken die de bijzondere capaciteiten van een kind kunnen duiden. Het zijn net die bijzondere vakken die een kind bijzonder kunnen maken, ook en vooral de kinderen uit het technisch, beroeps en buitengewoon onderwijs.
Wij prijzen ons elke dag gelukkig dat wij onze dagen mogen vullen met het bestuderen van schoonheid, en het is aan de hand van het begrijpen, het hanteren en het beleven van die specifieke beeldentaal dat het kind zijn evenwicht kan herstellen tussen ratio en emotie. Het lijkt mij onverantwoord om de beeldeducatie steeds weer te verdringen, al was het maar wegens het feit dat we leven in een tijdperk, waar communicatie zonder beelden quasi ondenkbaar is.
Dit zijn zo enkele beschouwingen; een gesprek dat zeker nog niet is afgerond. We zijn ondertussen bezig, onder impuls van Bob Stikkers, om de afdeling te vernieuwen, te verruimen en met een open atelierstructuur het artistiek onderzoek te stimuleren en te vervolledigen; deze visie sluit trouwens volledig aan bij die van de pioniers 50 jaar geleden.
Ook wij gebruiken allerlei nieuwe terminologieën ivm de didactiek, we proberen ook vernieuwend te zijn met didactische werkvormen, we gebruiken zoveel mogelijk ict en allerlei andere onbegrijpelijke afkortingen, we doen aan projecten, wij doen overal aan mee? maar toch, eens in ons veilig arendsnest daar hoog boven op de pk-zolder in de Ledeganckstraat, daar schilderen wij nog met olieverf; daar tekenen wij nog met houtskool, daar boetseren wij met klei...
We kozen dus voor een tentoonstelling!
Een tentoonstelling met werken van Octave Landuyt en Roger Cools, van studenten van de afdeling plastische opvoeding, van leerlingen uit de stagescholen en met fotomateriaal van de afgestudeerden.
In de eerste plaats dachten we het werk van alle leraars en van alle afgestudeerden van de voorbije 50 jaar te tonen. Iedereen zou vlug inzien dat zo'n tentoonstelling veel te omvangrijk zou zijn, absoluut geen esthetische eenheid zou omvatten en zeker niet sociaal zou zijn; enkel diegenen van de afgestudeerden die zich verder artistiek hebben ontwikkeld zouden letterlijk en figuurlijk in de verf gezet worden. Dat kan niet de bedoeling zijn van een reünie als deze! Vandaar dat we hebben gekozen om met enkele werken aan te duiden dat de twee pioniers van de afdeling ons nog steeds ter zijde staan.
Octave Landuyt, u als stichter van onze afdeling; Roger Cools, u als één van de eerste leraars die de pk zijn naam heeft helpen maken; wij zijn u beiden heel dankbaar dat u opnieuw onze steunpilaren bent door uw persoonlijke werken aan deze tentoonstelling te willen associëren! U heeft de fundamenten van de afdeling gelegd, nee, u vormt de fundamenten van de afdeling: door uw niet aflatend enthousiasme, door uw artistiek brio, door uw bijzondere visie over kunst in het algemeen en het kunstonderwijs in het bijzonder. Wij danken u welgemeend en van ganser harte!
Onze afdeling wil leraars afleveren met een stevige artistieke achtergrond die het vak plastische opvoeding onderwijzen en onze jongeren de ogen openen voor die boeiende wereld van kunst en esthetiek.
Diegenen die hun ganse carrière aan het onderwijs hebben besteed, of zelfs helemaal een andere weg zijn uitgegaan, wilden wij ook met deze tentoonstelling bereiken. Vandaar "A message ON a bottle": iedereen, alle 443 afgestudeerden, zijn vertegenwoordigd op deze reünie: iedereen kreeg een zelfde etiket op een zelfde fles gekleefd. Iedereen kon zijn meest persoonlijke reproductie van een werk of foto opsturen, ook de familieleden van de reeds overleden oud-studenten, zodat ook zij er vandaag bijhoren.
Het geheel toont de 50 beste wijnjaren ooit! En dat de pk's origineel kunnen zijn, kan je zelf uitzoeken op het uiterst gevarieerd aanbod van etiketten.
Wij zijn ook blij dat de mentoren, die onze studenten begeleiden tijdens hun stage hebben willen meewerken aan onze tentoonstelling. Leerlingen uit verschillende jaren en verschillende richtingen, beroeps, technisch en algemeen vormend onderwijs, hebben ons hun werken toegestuurd, allen met een zelfde thema, "het getal 50" in een pedagogisch welomschreven opdracht uitgevoerd; het resultaat zijn een 200-tal verjaardagskaarten.
Eén van die stageplaatsen is de Bollekensschool van Gent, waar de kinderen van het zesde leerjaar een animatiefilm hebben gemaakt onder leiding van onze studenten. De film toont 12 kunstwerken die een troep pk, een troep paardenkracht over zich heen krijgen: het verhaalt de bezieling van de PK: "paardenkracht in beeld gebracht!"
Zo komen we aansluitend bij het werk van onze studenten: je zou bijna denken dat de pk zolders in verval zijn als je hun groepswerken bekijkt; niets is minder waar: ondertussen is de ruïne van het uitzicht vanuit de ateliers hersteld, het dak van school ook.
Beste Mijnheer Landuyt, beste mijnheer Cools: u bent en blijft een voorbeeld voor ons; samen met onze andere leraren; u bent en blijft onze groeistok waar de wijnrank zijn steun bij vindt, het resultaat van de oogst is in de talrijke flessen te herkennen. Hopelijk is dit jubileumfeest een geruststelling voor u, dat het werk dat u hebt opgestart, niet verloren is gegaan! Daar hebben uw opvolgers, voor ons, reeds voor gezorgd. Wij doen er alles aan om uw boodschap verder uit te dragen, zij het op onze manier. Wees gerust: we staan er met een nieuwe garde! We zullen de fakkel dagelijks naar de hoogste zolders brengen en proberen de boel niet in brand te steken. Alhoewel, met zo'n nalatenschap weet je maar nooit!
Hopelijk kijkt u tevreden op uw werk terug, en bent u toch ook een beetje fier met deze oogst.
Beste afgestudeerden, ik wens u een aangename reünie toe en misschien is de lichtweerspiegeling op jouw fles, de schittering van jouw ogen uit je studententijd.
Beste directies, beste mentoren, hopelijk kan u de aanwezigheid van het werk van uw leerlingen op dit evenement aanvaarden als blijk van waardering van onze samenwerking.
Beste studenten: aan jullie het laatste woord: wij allen hier aanwezig, wij rekenen op een feest in 2054 om 100 jaar PK te vieren! Ik ben ervan overtuigd dat zoveel artistieke en pedagogische capaciteiten, hier vanavond verenigd, op jullie wat kleur zullen aftinten en dat het enthousiasme en de gedrevenheid van zoveel voorgangers jullie zullen inspireren om met een zelfde bezieling de beeldeducatie door te geven!
Wanneer ik een tekst van Yves Duteil vrij mag vertalen, zou ik zeggen:
neem es een kind bij de hand
en toon het de weg naar zijn toekomstig land
geef een kind de kans op een eerlijke start
sluit es een kind in je hart
Hopelijk willen jullie in de toekomst onze droom van 50 jaar PK mee de wereld insturen
Foto's van en geschonken door Carlos Ramalhete, Marc Van Melckebeke en Lucas de Cocker.